4-3-3 Nedir?

Futbol taktikleri arasında özel bir yeri olan 4-3-3, aynı zamanda en eski dizilişlerden de biridir. Bu taktiğin en önemli özelliklerinden biri takıma, futbolcuya ve antrenörün görüşüne göre şekillenmesi, adeta her uygulamasının kendine has bir imza bırakmasıdır.

4-3-3’ün tarihi için 1920’lere kadar gitmemiz gerekiyor.

Futbol, 1. Dünya Savaşı sonrası dönemde forvetler ve savunmacılardan oluşuyordu. 2-3-5 ve sonrasında Brezilyalı Flavio Costa ve Macar Bela Guttman’ın öncülüğünü yaptığı 4-2-4 sistemleri ile orta sahaların ve forvetlerin görevleri de değişmeye başladı.

1962 Dünya Kupası’nda Brezilya Milli Takımı, 4-2-4’ün 4-3-3’e çevrildiği ilk örneklerden birini sergiledi. Sistem Alf Ramsey ile İngiltere’ye sıçradı ve gelişimi de kıta Avrupa’sında devam etti.

4-3-3’ün ilk özel imzasını atan isim ise, 1974’te Ajax’ta Johan Cruyff’un hocası olan Rinus Michels’ti. Total futbol anlayışını bu dizilişle oturtan Michels’in sistemi mükemmelleştirmesindeki en büyük yardımcısı, dünyanın gelmiş geçmiş en büyük futbol adamlarından birine dönüşecek olan Johan Cruyff’tu.

Cruyff, Barcelona’da hocasının sistemini alıp 3-4-3’le yeniden kurgulayacak ve Rüya Takım’ı yaratacaktı.

Rinus Michels’in imzası, 4-3-3’ü icat etmemiş olsa da bugünkü haline getiren hoca olarak tarihe geçmesinde önemli rol oynadı.

Modern 4-3-3’ün, diğer dizilişlerden ayrılan en önemli özelliği, kanat oyuncularının görevidir. Diğer dizilişlerin aksine, 4-3-3’te öndeki 3’lünün tamamı golcü özelliklidir.

Kanat forvet terimi de bu dizilişten gelir. Aslında bu dizilişte santrfor da tam olarak santrfor oynamaz.

4-3-3’ün ileri üçlüsünün merkezindeki oyuncu, santrfor pozisyonun bir adım gerisinde, orta sahaya daha yakın durur, merkezdeki iki oyuncuya göre konum alır.

Doğal karşılamada savunma, bu merkez oyuncuya yakın durmak isteyeceğinden kale ile kanatlar arasında mesafe açılır. Kanat forvet oyuncular da bu esnada devreye girer.

Kanatlar ileriye çıktığında hücum bekler de çizgilerden alanı daraltır. Savunması zor olduğu kadar karşı hücum kurması da son derece akıl isteyen bir diziliş olan 4-3-3, uygun oyuncu grubunun gerektiği taktiklerdendir.

Ancak, başta da dediğimiz gibi, 4-3-3 onu oynatan hocanın görüşü ve futbolcuların yetenekleri ile özelleştirilir.

Bu taktik için genellemeler yapma da bu yüzden pek kolay olmaz.

4-3-3’ü bir terzinin ceket dikmesine benzetebiliriz; hepsi cekettir ama hiçbir ceket de birbirine benzemez…

4-3-3’ün avantajlarının başında oyun sahasının tamamını kaplamak ve kontrol etmek gelir.

Doğru pozisyon alındığında top rakipteyken bile kontrolü tutmak mümkündür. 4-3-3'le oynayan takımların, kendi dönemlerinin en yenilmez ekipleri olması da bu yüzden tesadüf değildir. 

Öte yandan diziliş için kanat forvet özellikli hücumcular, çift yönlü oynayabilen orta saha ve bekler, ayrıca dizilişin çok iyi çalışılıp adeta ezberlenmesi mecburidir. 

Kanat forvetlerin, orta sahadaki çift yönlü oyuncuların, hücum beklerin ve santrforun aralarında kurdukları doğal üçgenler, rakip için neredeyse tahmin edilmesi imkansız ataklar yaratabilir.

4-3-3 hem hücum hem savunma planıdır. Çünkü eğer topu ve alanı kontrol ederseniz, rakibi alternatifsiz bırakırsınız. Elbette uygun malzemeniz varsa…