Penaltı nedir

PENALTI ATIŞI MI PENALTI VURUŞU MU?

Çok sıkça yapılan bir hata ile başlayalım...

Penaltı atışı mı penaltı vuruşu mu?

Atış, elle yapılır; taç atışıdır. Futboldaki tek atış, taçtır.

Vuruş; ayakla yapılır. Penaltı vuruştur, köşe vuruşudur, serbest vuruştur.

Aslında basit bir bilgi, ayakla vurursun, elle atarsın.

PENALTININ MATEMATİĞİ

Profesyonel bir futbolcunun penaltı vuruşunda topun kazandığı hız ortalama 110 km/sa olarak belirlendi.

Bu hız, topun penaltı noktasından ağlara yaklaşık 0.400-0.500 saniyede ulaşması anlamına gelir, yani yarım saniye.

Profesyonel bir kalecinin reaksiyon zamanı ise ortalama 0.150 saniyedir.

Bir başka deyişle, kalecinin topa vurulduktan sonra reaksiyon gösterip köşeyi seçip topa uzanması için kalan süresi sadece saniyenin dörtte biri kadardır.

KALECİLER PENALTI İÇİN NE DİYOR?

La Liga’da en fazla penaltı kurtaran kalecilerden biri olan Brezilyalı Diego Alves, şöyle diyor:

“En büyük avantajım rakip oyuncuların bana karşı penaltı kullanmaya çekinmesi. Topa hamle yapmadan önce bekleyebildiğim kadar beklerim, bu da rakibin kendisinden şüphe etmesine neden olur, genelde de hamle yaptığım köşe seçiminde yanılmam.”

%40 penaltı kurtarma başarısı olan Kevin Trapp’a soralım:

“Köşeyi vuruş yapılmadan önce seçerim ve kararımı asla değiştirmem.”

Bir başka penaltı uzmanı kaleci, Roman Berezovski:

“Asla vuruş yapılmadan atlamayın, tamamen çaresiz kalırsınız. Vuruştan önce rakip oyuncunun gözlerinin içine bakın ve topa vurulur vurulmaz harekete geçin.”

PENALTININ İCADI

Penaltı, bir oyun kuralı cezası olarak rugby kökenli ve oldukça eski bir tarihi var.

Penaltıyı futbola uyarlayıp bugünkü halini icat eden, kalecilik yapan iş adamı William McCrum’du.

McCrum, vuruşun niteliklerinin nasıl olmasını gerektiğini formasını giydiği Milford’daki takım arkadaşları ile birlikte olası ihtimalleri senaryolaştırarak ve denemelerle 11 metre (12 yard) mesafeden yapılacak tek vuruşu geliştirdi.

Sonraki adımda ise İrlanda Futbol Federasyonu yetkililerini ikna etti.

2 Haziran 1891’de İrlanda Futbol Federasyonu’nun teklifi ile FIFA tarafından kabul edildi:

“Eğer bir oyuncu rakibini ceza sahası içerisinde çeker ya da topa elle müdahale ederse, hakem aleyhe penaltı vuruşu kullanılmasına hükmeder.”

Kural kabul edildikten sadece 4 gün sonra, 6 Haziran 1891’de İskoçya’nın Airdrie kentindeki Airdrieonnians-Royal Albert karşılaşmasında, hakem James Robertson, tarihin ilk penaltısını çaldı.

Airdreiennonians kalecisi, James Connor çizgideki yerini aldı. Kale çizgisinin 12 yard (11 metre) uzağındaki noktaya koyarak vuruşu kullanan ve tarihe geçen adam, Royal Albert forması giyen James McLuggage topu ağlara gönderdi.

PENALTI VURUŞLARI

1968 Avrupa Şampiyonası yarı finalinde, SSCB ile İtalya arasında oynanan karşılaşma 0-0 berabere tamamlandı. Finale gidecek takımı belirlemenin o günlerde tek bir yöntemi vardı, kura çekmek…

Maçı kazanamasa da kurayı kazanan İtalya, finalde Yugoslavya’nın rakibi oldu. Ancak final maçı da 1-1 berabere bitti. Avrupa şampiyonunu kura ile belirlemek pek doğru olmayacaktı.

İki gün sonra, 10 Temmuz’da final maçı yeniden oynandı ve 2-0 kazanan İtalya, şampiyonluğa ulaşan ikinci ev sahibi oldu.

1968, tarihte, kura atışı ile final oynayacak takımın belirlendiği ve beraberlik nedeniyle ikinci kez oynanan tek maç olarak yer edindi kendisine…

Bu turnuvadan sonra beraberlik durumunda penaltı vuruşları yapılacaktı.

Penaltı vuruşlarının icadı ile ilgili olarak anlatılan iki hikaye var…

Hikayenin birine göre; 1968’in ekim ayında, Meksika’da düzenlenen Olimpiyat oyunlarının futbol ayağında, İsrail Milli Takımı çeyrek finale yükselir. Rakip Bulgaristan’ın 5’inci dakikada Christakiev’le bulduğu gole Faigenbaum 89. dakikada karşılık verir. Uzatmalarda eşitlik bozulmayınca, kura çekimi yapılır ve Bulgaristan yoluna devam ederken İsrail evine döner.

Maçı izleyen İsrailli gazeteci Yosef Dagan, ülkesinin futbol federasyonuna bir mektup yazar. Kura çekimi ile kaybetmenin adil olmadığını düşündüğünü söyler ve ekler, “bari en fazla penaltı atan kazansın.”

27 Haziran 1970’de, “tam anlamıyla tatmin edici olmasa da kabul edilebilir” kararı ile penaltı vuruşları kural kitapçığına girer.

İkinci hikaye ise, penaltı vuruşlarının 1970 yılında Alman hakem Karl Wald tarafından Bavyera Futbol Federasyonu’na teklif edildiğidir.

Bu ikinci hikayenin bu denli boynu bükük kalışının nedenlerinden biri muhtemelen Dagan’ınki kadar ilgi çekici olmamasıdır. Ancak 2011’de hayata veda eden Wald ile yapılan tüm röportajlarda “penaltı vuruşlarının fikir babası” ifadesinin üstüne basa basa vurgulandığını da ekleyelim.

Bazı kaynaklara göre, bu iki adam, Wald ve Dagan, aynı zamanlarda aynı teklifle FIFA’nın kapısını çalmışlar, yani iki hikaye de doğru olabilir…

İLK PENALTILAR

Kuralın FIFA tarafından kabul edilmesinin üzerinden bir aydan biraz daha fazla geçmişti.

Tarih 5 Ağustos 1970.

İngiltere’de yalnızca 4 kez düzenlenebilen Watney Kupası o sezon ilk kez verilecekti. Watney Kupası’nın ömrü uzun olmadı belki ama yine de dünya futbol tarihine geçmeyi başardı.

Bir önceki sezon 4 profesyonel ligde en fazla gol atan ikişer takımdan meydana gelen 8 takımlı turnuvanın yarı finalinde, 1. Lig temsilcisi Manchester United ile 2. Lig’den gelen Hull City karşı karşıya geldi.

Normal süre 1-1 tamamlandı. Pek çok kaynağa göre, dünya futbol tarihinde üst düzey bir turnuvada kazanan takımı belirlemek için ilk kez penaltı vuruşlarına gidildi.

İlk penaltıyı Manchester United efsanesi George Best kullandı, kaleyi buldu. Brian Kidd ve Bobby Charlton’ın ardından United için Denis Law topun başına geçti. Hull City kalecisi Ian McKechnie, Law’ın şutunda kendi sağına yattı ve penaltıyı kurtarmayı başardı. Bu kurtarılan ilk penaltıydı.

Hull City’nin başına henüz yeni getirilmiş olan teknik direktör, eski Arsenal efsanelerinden Terry Neill, kalecilerin penaltı atmasının daha avantajlı olduğunu düşündü ve McKechnie’yi topun arkasına gönderdi.

Az önce penaltı kurtaran McKechnie, Hull City’i finale taşıyacak avantajı elde etmişti, şimdi tek yapması gereken golü atmaktı. McKechnie’nin vuruşu direkte patladı, Hull City penaltılarla 4-3 yenilerek Manchester United’a elendi.