NOT DEFTERİ: 3 stadın hikayesi

İstanbul her zaman böylesine uçsuz bucaksız bir şehir değildi.

1932 yılında, Belediye Meclisi’nde Mecidiye Köyü’nün İstanbul il hududuna dahil edilmesi görüşülüyordu, oradaki rençber köy halkının şehre dahil olunca zarar görmesinden endişe ediliyordu. Üstelik bazı üyeler "bu kadar uzak bir beldeyi şehre dahil etmenin akılcı olmadığı" fikrini savunuyorlardı.

80 yıl önce İstanbul’da sadece Mecidiye Köyü değil, Kadıköy de “uzak”tı. Caddebostan tarafı yazlık sayfiye yeriydi ve henüz ilk köprünün yapılmasına bile yıllar vardı. 

İlk futbol kulüplerinin, İngiliz takımlarıyla oynadığı, Kadıköy’ün Kuşdili semtindeki ünlü saha, “çok uzak” olduğu için artık kullanılmıyordu.

Ancak İstanbul’da oynanan lig maçlarına ve kulüp sayısına elde stat ve sahalar yetişmiyordu. Seyirci sayısı ve bilet satışından elde edilen gelirlerin artırılması için de ayrıca kapasite yükseltilmesine ihtiyaç vardı. 1932 yılına gelindiğinde spor sayfalarının baş yazıları bu soruna dikkat çekiyordu. Avrupa’nın modern statları örnek gösteriliyordu.

Stadyum yapımı için arazi aranmaya başlandı. Edirnekapı’da geniş bir alan vardı. İnsanlar bir maç seyretmek için bu kadar uzak bir yere gelmezler endişesi ile vazgeçildi. Bugün Vatan Caddesi’nin bulunduğu bölgede Yenibahçe semtinin seçilmesine karar verilse de yine aynı nedenle, çok uzak gerekçesiyle, üstelik istimlak için harcanan paraya rağmen proje daha planları çizilmeden terk edildi.

1932'de, İsmet İnönü, devletin sportif faaliyetler için ayırdığı bütçeden Fenerbahçe kulübüne, kullandıkları sahanın stadyum haline getirilmesi için 5000 TL verdi. Çalışmalar kısa sürede tamamlandı ve Fenerbahçe Stadyumu, İstanbul'un ilk modern stadı olarak kapılarını açtı.  

Fenerbahçe Stadı'nın açılışında Galatasaray ve Fenerbahçe kulüplerinin tüm branşlardaki sporcuları arasında yapılan müsabakalarla, iki kulüp tarafından birlikte yapıldı. Dönemin Olimpiyat Dergisi açılışa özel kupa hazırlattı, iki takım arasında yapılan futbol maçını 6000 biletli seyirci izledi. Bu bir rekordu.

1910'da büyük bir yangın sonrası harabeye dönen Çırağan Sarayı'nın bulunduğu alan, Beşiktaş'ın efsane futbolcusu ve yöneticisi Şeref Bey'in yoğun çabalarıyla stat haline getirilip Beşiktaş'a verildi. Stada, hastalığına rağmen Ankara-İstanbul arasında mekik dokuyup arazi için çaba harcayan Şeref Bey'in adı verildi.

9 Eylül 1939'da Fenerbahçe ile Beyoğluspor, Taksim Stadı'nda karşı karşıya geldi. Silahlı Kuvvetler’den getirilen projektörler, kışlanın saçaklarına yerleştirilerek saha aydınlatıldı. Türk futbol tarihinin ilk gece maçının oynandığı Taksim Stadı'nın Türk futboluna kattığı son "ilk" olacaktı.

1940'da, Beşiktaş'taki Dolmabahçe Sarayı'nın has ahırlarının bulunduğu arazinin futbol stadı haline getirilmesi için çalışmaların başlaması ile birlikte Taksim Stadı'nın yıkılmasına karar verildi.

Beşiktaş’ta İstanbul futbolunun merkezi olacak modern bir stadın inşası hedefiyle yola çıkılmıştı.

İtalyan mimar Vietti Violi ile Fazıl Aysu ve Şinasi Şahingiray birlikte Dolmabahçe Sarayı'nın eski has ahırlarının bulunduğu yere uygun bir plan hazırladılar. Aynı yıl, 19 Mayıs 1939’da temeli atıldı. Ancak 2. Dünya Savaşı’nın araya girmesiyle daha temel safhası tamamlanmadan inşaatı yarıda kaldı, 1943’te ikinci kez temel atma töreni yapıldı. İnönü Stadı, nihayet 1947’de açılacaktı.

Galatasaray'a ise Mecidiyeköy'deki dutluk arazinin yanındaki, Tekel'e bağlı Likör Fabrikası'nın yanında bulunan boş arazi tahsis edildi. Boş araziyi stat haline getirmek zor işti. Oldukça da pahalıydı. Çevresinde hiçbir yapı olmayan, dut ağaçlarının ortasındaki bu yere gitmek bile sıkıntıydı. 2. Dünya Savaşı'nın da araya girmesi nedeniyle inşaat 1944'e kadar sürdü. Galatasaray, Ali Sami Yen'in adının verildiği stadın yapımı tamamlanana kadar Şeref, Taksim ve Fenerbahçe statlarında oynadı.