NOT DEFTERİ: Avrupa'ya ilk transferler

Futbolcularımızın Avrupa takımlarına transferleri, orada gösterdikleri performanslar ve giderek daha fazla oyuncumuzun radarlarına takılması, Türk futbolunun biçimini değiştiriyor.

Biz de futbolun siyah-beyazlı günlerine dönüp o günlerde Türk futbolunun Avrupa’ya ilk transferlerine göz atalım istedik…

Avrupa’da top koşturan ilk Türk futbolcu, okumak için İngiltere’ye giden Talat Erboy ve Belçika’da eğitimini sürdürdüğü sırada futbola merak salan Nejat Evliyazade’dir. Sene 1905… Bu iki isim, 1910’lu yılların başında Türkiye’ye döndükten sonra İngilizceden Türkçeye çevrilen Türk futbol tarihinin ilk tüzüğünün altına imza atar ve 1913’te Altay’ın kurucuları arasında yer alırlar.

Profesyonel olarak ilk transfere imza atan isim ise 1932’de Altay’dan Racing Paris’e giden ve 1937’ye kadar Fransa’da futbol hayatını sürdüren Vahap Özaltay olur.

Racing Paris 1941’de yine Altay’dan Basri Taşkavak’ı transfer eder. Cemil Erlertürk ise 1943-44 yılları arasında Fransa’da, bu kez Angouleme’de forma giyer.

1945’te Ali Oraloğlu İsviçre’ye Neuchatel Xamax’a, 1950’de Sabit Cinol yine aynı ülkeden Servette takımına transfer olur.

1950’li yıllar Türk futbolcuların İtalya’da rağbet görmeye başladığı yıllardır. İlk olarak Şükrü Gülesin, Beşiktaş’ta kendisini çalıştıran hocası Guiseppe Meazza’nın aracılığı ile Lazio’ya transfer olur. Teknik direktör Mario Sperone ile anlaşamayınca Palermo’ya kiralanır.

38 maçın 28’inde forma giyip 13 gol atarak dikkatleri üzerine çeker ve Lazio’ya geri döner. 1951-52 sezonunda Lazio’nun ligi dördüncü bitirmesinde önemli bir rol oynarken İtalya ligi gol krallığı sıralamasında dokuzuncu sırayı alır. 1952-53 sezonunda bir kez daha Palermo’ya kiralanır, 22 maçta 7 gol atar ve bir sonraki sezon Beşiktaş’a geri döner.

Şükrü Gülesin’in ölümünden kısa bir süre sonra 12 Temmuz 1977’de Milliyet gazetesinde Kahraman Bapçum İtalya’da bıraktığı etkiyi,  şu kelimelerle anlatır:

“İtalya’da oynadığı günlerden 20 yıl sonra Roma sokaklarında hiç tanımadığı insanlarca yolu kesilip sevgi ile kucaklandığını gördüğüm zaman şaşırıp kalmıştım.”

Yine 1950’de İtalya’ya transfer olan bir başka isim ise 1950-51 sezonunda Salernita, 1951-52 sezonunda ise Palermo forması giyen Galatasaraylı Bülent Eken’dir.

1951 yılında İtalya’ya transfer olan Fenerbahçe’nin efsane ismi Lefter Küçükandonyanis, 1951-52 sezonunda Palermo, 1952-53 sezonunda ise OGC Nice’de forma giyer.

Dönemin gazetelerinde Lefter’in Avrupa’da gerçek performansını yansıtamadığı yazılmaktadır. Ordinaryus 1953’te Fenerbahçe’ye geri döner, 1964’te bu kez AEK forması giyer.

Bu dönemde İtalya’da forma giyen Türk futbolcular arasında en dikkat çekici performanslardan birine imza atan futbolcu ise Beşiktaş’tan Spal’a transfer olan Bülent Esel’dir.

1951-54 yılları arasında Spal’da forma giyen Esel, güçlü fiziği ve 77 maçta attığı 27 gol ile dönemin en parlak transferlerinden biri olur.

İtalya’da 3 olan yabancı oyuncu sayısının önce 2’ye sonra da 1’e indirilmesi sonrası Türk futbolcularına Çizme kapıları bir süreliğine kapanır.

Bu dönemde Sabri Mahir Almanya’nın Stuttgart Kickers, Ercan Ertuğ İsviçre’nin Sion ve Federal Almanya’nın Karlsruher SC takımlarına transfer olurlar.

1961’de ise, Türk futbolunun çok önemli iki ismine İtalyan takımlarından teklif gelir. Galatasaray’ın efsane ismi Metin Oktay Palermo’ya, Fenerbahçeli Can Bartu ise o yılların Türk transfer rekorunu kırarak 50 Bin dolar karşılığında Fiorentina’ya transfer olur.

Taçsız Kral’ın İtalya macerası yalnızca 1 yıl sürer. Sinyor Bartu ise 1961 yılında Fiorentina ile Atletico Madrid arasında oynana Avrupa Kupa Galipleri Kupası final maçında forma giyer ve Avrupa kupalarında final oynayan ilk Türk futbolcu olur.

Can Bartu 1967’de Türkiye’ye döner.

Şükrü Ersoy, Özcan Arkoç, Ergun Öztüna, Cenap Genç ve Salim Görür 1960’lı yıllarda Avrupa’ya transfer olan diğer isimlerdir.

Okyanus aşırı ilk transferde ise 1968’de ABD’nin Washington Whips takımında top koşturan Fenerbahçeli Ogün Altıparmak’ın adı yazılır.

50’ler ve 60’lar, futbolun gazetelerdeki siyah-beyaz fotoğraflardan ve semtinizden izleyebildiğiniz günlerdi. Şükrü’lerin, Bülent’lerin, Lefter’lerin, Metin’lerin, Can’ların sınırları aşan futbolları ancak spor sayfalarındaki satırlardan ulaşan gerçek yıldızlara saygıyla…