COĞRAFYA: Brezilyalıların futbol yeteneğinin nedeni iklim

“Brezilya’da bir çocuk dünyaya geldiğinde, futbolcu olmak zorundadır. Eğer futbolcu olamıyorsa, tutkulu bir taraftar olacaktır. Bu bizim kültürümüz, açıklamak çok kolay değil…”

Dünya futbolunun yetenek fabrikasıdır Brezilya… Plajlarından, sokaklarından, kenar mahallelerinden, her dört duvarın arasından topa hükmeden yetenekler adeta yüksek tepelerden nehirlere bağlanan birer şelale gibi dünya futbolunun dört bir yanına yağar…

Tüm dünya ülkelerindeki 1. Lig düzeylerindeki takımların kadrolarını alt alta sıralasak, kaçında Brezilyalı futbolcuya rastlamayız?

Gezegenin öbür ucundaki bu devasa boyuttaki ülke, doğuştan yetenekleriyle birlikte geldikleri dünyanın futbolunu değiştiren çocukların ülkesidir…

Peki neden Brezilyalılar futbola bu kadar yetenekli bir memleket?

Bu sorunun cevabını arayan bilim adamları, ortaya koyulan tezler var elbette...

GENLERİNDE FUTBOL ARADILAR

Brezilya’da futbol muhabiri, yazar ve araştırmacı iki önemli isim, Alex Bellos ve Ben Lyttleton, “Futbol Dünyanın Kurallarını Nasıl Koyuyor?” isimli kitaplarında Brezilya ile futbol ilişkisini araştırdılar.

Brezilya, futbolcu fabrikası, Brezilyalıların bu oyuna kattıkları estetik tam bir fenomendir ve bu konuda ülke genelinde genlerin futbola olan etkisi üzerine bir araştırma yapıldı.

Aileden gelen, baba veya annenin sahip olduğu yeteneklerdense ülkenin genlerinde futbol aradılar.

Brezilya 3 ırkın bir araya gelmesinden oluşuyor; Afrikalı köleler, Portekiz ve İngiltere başta olmak üzere beyaz Avrupalılar ve yerliler… Yıllar içerisinde bu üç ırkın melezi bir ülke ortaya çıktı.

Benzer özellikler Arjantin ve Uruguay başta olmak üzere Güney Amerika kıtasının tamamı için geçerli olsa da Brezilya’nın bir artısı daha var; iklimi.

AMAZON ORMANLARI NE DERSE O!

Brezilya Güney Amerika kıtasının en büyük ülkesi, geniş topraklar aynı anda farklı iklim koşullarını, hava olaylarını ve biyolojik çeşitliliği de beraberinde getiriyor.

Brezilya toprakları, dünyanın başka hiçbir yerinde var olmayan onlarca çeşit hayvana evsahipliği yapan Amazon Ormanları’nı ve dünyanın en sert koşullarından birine sahip Lençois Maranhes Çölü’nü topraklarında bulunduruyor.

Ülkeye tropikal muson yağmurları yağdığında bir tarafta gezegenin akciğeri ağaçları besliyor, diğer yanda beyaz çölün ortasında, etrafında tek bir bitkinin bile olmadığı havuzlar oluşturuyor.

Hava koşullarının bu uçarılığı, Brezilya’da yaşayan insanların kemik ve kas yapısını direkt olarak etkiliyor.

Brezilya’nın coğrafyasının sonucu olarak ortaya çıkan benzersiz bir iklimi var. Bu iklimin teknik direktörü de Amazon Ormanları.

Brezilya bu devasa bitki örtüsünün %60’ının üzerine kurulu. Gezegenin akciğeri olan Amazon, oksijeni ürettiği gibi yağış dengesini, hava sıcaklığını, atmosferin yapısını da yönetiyor.

Bu 5,5 milyon metrelik balta girmemiş orman, içinden geçen nehirlerlerle birikte kendi ekosistemini yaratıyor, sadece bu bölgede yaşayan binlerce hayvan türünün ev sahibi aynı zamanda...

ÇİM YOK, YA KUMDA YA DA YOKUŞ AŞAĞI OYNAYACAKSINIZ!

Brezilya’da çim yok, bu hava koşullarını yağmur ormanları için mükemmel olsa da çim yetişmesini engelliyor. Brezilya’daki stadyumlarda özel bakım koşulları altında çim yaşatılabiliyor.

Toprak da yerleşime müsaade etmediğinden, aslında şehir kurmak için de pek yer olmadığından, devasa kalabalıklar, inanılmaz yükseklikteki tepelerin yamaçlarında ve metrekare olarak dar alanlarda megakentler yaratıyorlar.

Yer yok, sokaklar dar, nüfus kalabalık, futbol sahası yok... Brezilya aslında böyle bir yer! Araştırmaya göre kent koşulları, neden ülkenin fakir semtlerinden bu kadar çok teknik futbolcu çıktığının açıklaması: Dar alanda yokuş aşağı ve yukarı kurulan sert zeminli futbol maçlarında hemen hiçbir yerde öğrenemeyeceğiniz bir teknik geliştirmek zorundasınız.

Mekanın koşulları ile futbola duyulan merak birleşince vücudunuz ve beyniniz çözüm üretiyor.

Bir başka futbol oynama merkezi de plajlar. 4 büyük şehri Atlantik Okyanusu kıyısına kurulu olan Brezilya’nın plajları en popüler ikinci futbol sahası oluyor.

Kum üzerinde futbol oynamak, normalden daha fazla enerji gerektiriyor, özellikle de koşmak.

Dünya futbolu koşu mesafesi diye bağırıp çağırıp dursa da Brezilya futbolu pas isabeti ve top kontrolü üzerine kuruludur, onlar koşmazlar. Çünkü plajda kum üzerinde koşamazsınız, futbol oynamak için tekniğinizi geliştirmek zorunda kalırsınız.

AFRİKALI AVRUPALI YERLİLER

Brezilyalıların futbola yatkınlığı da bu genetik miras olarak açıklanıyor; Afrikalıların dayanıklılığı, yerlilerin esnekliği ve Avrupalıların tekniği, iklim ve coğrafya ile birleşince ortaya Ronaldinho çıkıyor, diyorlar.

Peki neden artık Brezilya’dan Brezilyalı futbolcu çıkmıyor?

Aslında çıkıyor, Avrupa’nın büyük kulüplerinin hemen her şehirde görevli izleme ekipleri, 13-14 yaşından itibaren Brezilyalı gençleri takip ediyor, olası potansiyel sahibi oyuncu adaylarını en önce bulan kapar yarışı yaşanıyor.

Bu gençler henüz 15 yaşını doldurmadan, yani hem zihinsel hem kas ve vücut gelişimleri tamamlanmadan Avrupa kulüplerinin altyapılarına taşınıyorlar.

Yukarıda sayfalarca anlattığımız, Brezilyalıların teknik, top kontrolü ve çalım gibi özelliklerinin hiçbiri gelişmemişken...

Mükemmel çim sahalarda, koşu mesafesi antrenörleri ile fabrikasyon futbolu öğreniyorlar, sol bek baya bildiğimiz sol bek oluyor; bir Roberto Carlos olma şansına hiç sahip olamadan...

O yüzden Brezilya tekdüzeleşiyor, basitleşiyor, özelliksizleşiyor. Brezilyalıları Brezilyalı yapan iklim, coğrafya, kentleşme, zemin ve Amazon Ormanları’nın gölgesi olmadan, Brezilya’da Brezilyalı futbolcu yetişmiyor...