COĞRAFYA: Spartak kim, Sparta neresi?

Kulağa her ne kadar birbirlerinin aynı gibi görünseler de aslında kökenleri çok farklı iki kelime...

Sparta, ünlü 300 Spartalı filmine de ilham veren antik Yunan devleti...

Spartak, Roma İmparatorluğu döneminin işçi kahramanı, Spartaküs'ten geliyor.

Ve bu iki kelime, dünya futbolunda pek çok takıma isim oldu.

Birbirlerine sıklıkla karıştırılırlar, aynı sanılırlar, aralarındaki tek harfli bu küçük fark pek çoğumuzun gözünden kaçar.

SPARTA

300 Spartalı filmine konu olan Spartalılar, bugünkü Mora Yarımadası üzerine kurulan, MÖ 9. yüzyıl ile MÖ 400’lere kadar hüküm sürmüş bir antik Yunan uygarlığıydı. Onların kültürel ve askeri yapıları, gelenekleri ve özellikle savaş disiplini üzerine kurulu devlet organizasyonu günümüze kadar taşındı. 2007 yılında yönetmen Zack Snyder’in Kral Leonidas karakteri rolünde Gerard Butler’ı oynattığı ünlü “300” filminden çok önce, Sparta adı futbol kulüplerine ismini verecek kadar ilham kaynağıydı.

Sparta adını taşıyan, en iyi bilinen iki kulüp var. Çek takımı Sparta Prag 1893’te kuruldu ve Hollanda takımı Sparta Rotterdam 1888’e kadar geriye gidiyor.

Avrupa'da yerleşen futbol kulüp isimlerini devşiren Amerikalıların Sparta'sı ise, Michigan State Spartans. Teksas'ta ise Sparta FC adıyla kurulmuş bir takım daha var.

Spartalıların ilham kaynağı olduğu bir de lig var... 1907'de Londra ve çevresindeki amatör kulüplerin mücadele etmesi için kurulan Sparta ligi... Ismithian ve Athenian Ligleri ile birlikte kurulan Sparta Ligi, 1997'de benzer liglerin birleştirilmesiyle South Midlands Spartan Ligi olarak hayatını sürdürüyor.

SPARTAKUS

MÖ 109-71 yılları arasında yaşamış, Roma İmparatorluğu döneminin en ünlü gladyatörü, Trakyalı Spartaküs, köle olarak gladyatör dövüşlerine satılan ardından da arkadaşlarıyla beraber kaçıp peşlerindeki Roma askerlerini mağlup eden efsanevi bir kahraman. Bugünlerde dizisi çok meşhur olsa da ilk kez 1960 yılında önce kitabı ardından da filmi yayınlanmıştı. Bir direniş ve özgürlük karakteri olarak anlatılan Spartaküs, siyasetten sanata ve elbette futbola kadar pek çok alanı etkiledi.

Spartaküs'ün adını alan futbol kulüplerinin en ünlüsü, Spartak Moskova. 1922'de Moskova Spor Kulübü olarak kuruldu. O yıllarda Dinamo polis takımlarının, CSKA asker takımına isim veriyordu. Bu duruma tepki olarak, 1935'te Spartaküs'ün ismini, işçi ve çalışan insanların takımı olmalarının temeliyle, kulübün adına eklediler.

Spartak adını taşıyan, eski doğu bloğu ülke takımlarını araştırdığımızda, Spartak Moskova ile aynı dönemde Spartak adını alan 2 kulüp daha buluyoruz.

1935'te kurulan Rus takımı Spartak Nalchick'in adı 2007'ye kadar, Spartaküs'tü. Ukrayna'da 1940'ta kurulan Spartacus (Ivano-Frankivsk)'i de listeye ekleyeceğiz.

Bu 3 takımın kendi bölgelerindeki başarıları, güçleri bu coğrafyadaki pek çok takıma ilham kaynağı oldu. Sırbistan, Ukrayna, Rusya, Kazakistan'da, küçük kulüplerin kendi aralarındaki birleşmelerle ortaya çıkan yeni takımlara, Spartak adı verildi.

Bugün kayıtlarına ulaşabildiğimiz, Spartak adı taşıyan, Rusya'da 1, Ukrayna'da 5, Bulgaristan'da 4, Sırbistan'da 2, Slovakya'da 4, İngiltere'de 2, Kazakistan'da 1, Macaristan'da 1, Cape Verde'de 1 futbol kulübü kuruldu. Bu kulüplerin bazıları artık hayatını sürdürmüyor.